Sinds het losbarsten van het PFAS-schandaal in ons land, pleit Greenpeace samen met wakkere burgers voor de opkuis van deze vervuiling en het aansprakelijk stellen van de Amerikaanse multinational 3M. We willen ook een verbod op PFAS-houdende producten in Europa. Nu kondigt 3M zelf aan dat het eind 2025 wereldwijd volledig kapt met PFAS.
Verdienste van alerte burgers en milieuorganisaties
De aankondiging van de Amerikaanse multinational is geweldig nieuws. 3M voelde duidelijk de toenemende druk om de productie van chemicaliën uit de PFAS-groep aan banden te leggen. In verschillende andere landen kampt het bedrijf al met grote schadeclaims als gevolg van wijdverspreide PFAS-vervuiling. Investeerders riepen recent nog op tot een uitfasering van PFAS. Ook hier loopt er een strafrechterlijk onderzoek naar het bedrijf.
In ons land brachten klokkenluider Thomas Goorden, bewonerscollectief Grondrecht en milieuorganisaties waaronder Greenpeace anderhalf jaar geleden de PFAS-vervuiling aan het licht. Dat schandaal gaf ongetwijfeld een extra duw in de rug van 3M. Samen hielden we met onderzoek, lobbywerk, acties en juridische procedures de PFAS-problematiek hoog op de agenda.
Vervuiler moet (nog steeds) betalen
Met een actie aan de fabriek van 3M in Zwijndrecht zette Greenpeace al in de zomer van 2021 de puntjes op de i: vervuilers moeten opdraaien voor de schade en kosten die hun vervuiling (heeft) veroorzaakt.
De aankondiging dat 3M productie en gebruik van PFAS op korte termijn wereldwijd zal uitfaseren, ontslaat het bedrijf natuurlijk niet van haar verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid voor schade die zijn PFAS-productie ook in ons land al aanrichtte en nog steeds aanricht, en die moet worden opgekuist. Het bedrijf erkent hiervoor officieel nog altijd geen enkele schuld, cynisch genoeg zelfs niet in hun aankondiging dat ze met alle PFAS-productie gaan stoppen.
Maar 3M heeft ook de plicht om te zorgen voor de ruim 300 werknemers die in de fabriek in Zwijndrecht werken. Welke impact heeft deze beslissing op hen? Daarover moet het bedrijf snel duidelijkheid scheppen.
Wat zijn PFAS?
Die PFAS (poly- en perfluoralkylstoffen) die 3M zal uitfaseren; is de verzamelnaam voor een groep zwaar vervuilende en giftige chemische stoffen die ontstaan uit fluoridering: processen waarbij fluoride aan drinkwater of voedingsmiddelen wordt toegevoegd. De meest problematische PFAS-stof in ons land tot hiertoe, is PFOS (perfluoroctaansulfonaten): een chemische stof die gebruikt wordt om producten zoals textiel water- en vuilafstotend te maken en die tot in 2002 door 3M in zijn fabriek in Zwijndrecht geproduceerd werd..
PFAS komen niet van nature in het milieu voor. Ze worden onder meer voor antikleefpannen gebruikt, omdat ze water en vet afstoten, maar vooral omdat ze quasi onverwoestbaar zijn. Ze worden daarom ook wel forever chemicals of ‘eeuwige chemicaliën’ genoemd, omdat ze niet uit zichzelf afbreken..
Gezondheidsrisico’s
Wanneer PFAS bij mensen of dieren in het lichaam belanden, blijven veel van deze stoffen er ook heel lang zitten, met allerlei negatieve gevolgen voor de gezondheid.Zo worden ze gelinkt aan een verstoorde hormoonbalans, verhoogde cholesterol, verminderd geboortegewicht, een lagere kans om zwanger te worden, invloed op de groei en het gedrag van kinderen. Het internationale kankeronderzoeksinstituut IARC beschouwt PFOS als ‘mogelijk kankerverwekkend’. PFOS zou ook het immuunsysteem verzwakken.